Hòa thượng Tằng vân từng nói: “Nếu một người nói ba lời, người đó sẽ xúc phạm đến ông Trời”. Mặc dù câu nói này xuất phát từ trí tuệ cổ xưa nhưng nó vẫn mang ý nghĩa cảnh báo cho đến ngày nay. Xã hội hiện đại luôn đề cao quyền tự do ngôn luận, nhưng chúng ta luôn phải thận trọng trong lời nói và hành động của mình để tránh những tai họa không đáng có gây ra.
1. Vọng ngôn
Từ từ điển Phật học, “vọng” có nghĩa là hư giả, không chân thật, “ngôn” chính là lời nói, ngôn ngữ mà mỗi người nói ra. Như vậy, vọng ngữ có nghĩa là những lời nói không đúng với sự thật, lời nói man trá, dối lừa, không đúng với bản chất của sự vật, sự việc.
Sở dĩ người khôn ngoan có thể chấm dứt tin đồn là vì họ biết suy nghĩ kỹ càng và không tin vào những lời vọng ngôn. Tuy nhiên, trong xã hội hiện đại, có rất nhiều kênh truyền thông vọng ngôn vọng ngữ với tốc độc lan truyền rất nhanh, trên phạm vi rộng nên thường rất khó đề phòng. Người khôn ngoan sẽ dùng trí tuệ và khả năng phán đoán của mình để nhận biết và tẩy chay những lời nói phù phiếm, vô căn cứ đó.
Người xưa với trí huệ và kinh nghiệm đối nhân xử thế, đã đúc rút được đặc điểm của người ăn nói có giáo dưỡng:
Nói chuyện
Người có giáo dưỡng là ngươi biết chú ý ngữ khí, không tuỳ tiện cắt lời người khác, luôn nghe đối phương nói xong trước rồi mới đưa ra ý kiến phản bác hoặc bổ sung ý kiến của mình sau.
Thái độ hoà ái
Trong khi nói chuyện với người khác, luôn nhìn vào mắt đối phương, duy trì thái độ chú ý lắng nghe, không lơ đãng đi nơi khác như giở sách, xem đồ, nghịch điện thoại. Tất cả đều tập trung vào cuộc nói chuyện.
Ngữ khí thích hợp
Không nói to, nói lớn, tiếp xúc với người khác phải có tâm bình khí hoà, lấy lý phục người. Làm được như vậy sẽ luôn nhận được kết quả thoả mãn. Ăn to nói lớn đôi khi không những chẳng thể đạt được mục đích tốt đẹp mà còn ảnh hưởng tới người xung quanh, khiến cho mọi người thêm khó chịu.
Chú ý kỹ xảo giao tiếp
Tôn trọng quan điểm và cách nhìn của người khác, cho dù bản thân không hoàn toàn tán đồng hay đồng thuận thì cũng không nên chỉ trích trước mặt họ. Dùng kiến thức, trí tuệ mà phân tích cho đối phương hiểu ra đạo lý.
Không tự kiêu
Khi nói chuyện với người khác thì không nên cường điệu ưu điểm bản thân, cũng không nên thể hiện chỗ ưu việt của mình để rồi xem nhẹ người khác.
Thủ tín
Cho dù gặp bất kỳ khó khăn gì thì cũng không được nuốt lời, lời đã nói ra thì phải tận lực đi làm để hoàn thành tốt nhất lời nói của mình.
2. Oán ngôn
Những lời phàn nàn, dòng bất mãn chảy ra từ tận đáy lòng, nếu để nó tràn ra, sẽ như một tai họa, nuốt chửng sự bình yên và hy vọng trong tâm linh một người.
Người xưa có câu: “Nếu bạn phàn nàn quá nhiều, trái tim bạn sẽ không được bình yên”. Hãy tưởng tượng, khi đôi tai bạn tràn ngập những lời phàn nàn và bất mãn, làm sao bạn có thể tìm được một miền đất thanh tịnh trong tâm hồn của mình, làm sao mà một tâm hồn khao khát bình yên được nghỉ ngơi?
Trong kiếp nhân sinh sẽ có đến chín đến mười phần là không được như ý muốn nếu bạn chìm đắm trong hoàn cảnh khó khăn và bất mãn trước mắt, điều đó sẽ chỉ khiến tâm trí bạn đau khổ, thậm chí ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất.
Quỷ Cốc Tử đã nói: “Tu nhất trương phú quý chủy, hưởng nhất thế phú quý mệnh”, nghĩa là tu sửa bản thân, sao cho miệng nói ra những lời tốt lành, thì sẽ được hưởng một vận mệnh phú quý.
Một người muốn giàu có, trước tiên người ấy phải có một trái tim rộng mở, sẵn sàng cho đi, sẵn sàng chia sẻ.
Người xưa nói: “Cuộc sống do chính chúng ta tạo ra, phước lành là tự mình mang đến”. Một người có số phận như thế nào, liên quan rất lớn đến thái độ sống của người đó. Thay vì dành thời gian để phàn nàn, tại sao bạn không nghĩ cách để thoát khỏi rắc rối? Ngôn ngữ có thể thay đổi vận mệnh của mọi người. Những gì chúng ta thường nói có lẽ là một lời tiên tri về số phận của chúng ta. Bất kể cuộc sống thế nào, điều quan trọng nhất, vẫn là thái độ của chúng ta có tích cực hay không.
3. Nói dối
Nói dối, hành vi này từ xưa đến nay vẫn luôn là điều cấm kỵ trong giao tiếp giữa mọi người với nhau. Nó giống như một con thiêu thân, lặng lẽ xói mòn nền tảng niềm tin giữa con người với nhau.
Phật giáo luôn coi trọng sự thật và điều thật, thế nên việc nói dối là một trong những tội nghiệt vô cùng nặng. Người mà mở miệng ra nói dối, nói dối thành thói quen thì sớm muộn cũng tự rước tai họa về cho mình. Kiểu người này dễ bị bạn bè xa lánh, nhân duyên gặp thì vựt mất.
Có một người đã từng nói: “Niềm tin là chất keo gắn kết mọi người lại với nhau; sự dối trá là chất axit ăn mòn chất keo này. Một khi nó tràn ra, xã hội sẽ tan rã.” Đây không chỉ là sự phủ nhận đạo đức cá nhân mà còn là sự phá hoại trật tự xã hội.
Các cao tăng đạo đức thường khuyên dạy thế nhân: “Thành tín nãi lập thân chi bản”, nghĩa là chữ tín là cái gốc để lập thân, cho nên làm người không thể không có nó. Họ cảnh báo chúng ta đừng hy sinh những phước lành lâu dài để lấy những lợi ích tạm thời.
“Thái Căn Đàm” nói: “Lừa người cũng như lừa dối Trời, cho nên đừng dối mình cũng đừng lừa dối người”. Khi bạn lừa dối người khác, bạn cũng đang lừa dối chính mình, điều này cuối cùng sẽ làm tổn hại đến danh tiếng và tương lai của bạn.
Chính trực mới là nền tảng của cuộc sống. Một người không giữ lời hứa thì không thể chiếm được lòng tin và sự tôn trọng của người khác. Người không có liêm chính không thể tiến lên trong xã hội. Chúng ta có thể phải chịu những tổn thất to lớn hoặc thậm chí bị phản bội bởi những người không thành thật với lời nói của mình.
Đăng Dũng biên dịch
Nguồn: secretchina
Post a Comment